INDUSTRIJSKI PARKOVI KAO POKRETAČI SVETSKE EKONOMIJE

Značaj industrijskih parkova je ogroman za razvoj ekonomije, od lokalnog i regionalnog do globalnog nivoa. Oni predstavljaju moderne platforme koje pružaju odlične uslove za ulaganje i razvoj, podstiču industrijski razvoj, a zemljama donose velike benefite.

Na koji način industrijski parkovi već više od jednog veka oblikuju razvoj proizvodnje, trgovine, transporta i ekonomije uopšte, najbolje se može sagledati kroz uspešne primere i brojke.

Pozicija industrijskih parkova danas

U visoko razvijenim zemljama industrijski parkovi su ogromni biznis centri sa svom neophodnom infrastrukturom i na raskršćima ključnih transportnih veza. Stanarima je olakšano poslovanje, korišćenje resursa, primena kružnog modela poslovanja, smanjenje troškova i bolje upravljanje rizicima.

Najuspešniji primer u tom kontekstu je Kina koja je za četiri decenije prošla kroz neverovatan razvoj. U tom periodu otvoreno je 215 industrijskih parkova na nacionalnom nivou i preko 1000 parkova na nivou provincija. Parkovi su planski otvarani prema ekonomskim potrebama svake regije, ostvarujući tako ogroman ekonomski i industrijski razvoj. Kina je dosegla toliki nivo razvoja da danas pruža finansijsku i tehničku podršku parkovima pod okriljem Organizacije industrijskog razvoja Ujedinjenih nacija – UNIDO.

Za nerazvijene i srednje razvijene zemlje, industrijski parkovi su najefikasniji način da se stimuliše ekonomski razvoj, industrija modernizuje i prihvati inovacije, da se poveća broj radnih mesta. Najvažnije je da se razvojem parkova privlače strane investicije što ima stratešku važnost za ove zemlje.

Industrijska utopija

O razmerama koje parkovi mogu da donesu ekonomskom razvoju slikovito govori primer trećeg najvećeg američkog industrijskog parka i jednog od deset najvećih na svetu. To je MidAmerica Industrial Park koji postoji već 60 godina i nosi nadimak “industrijska utopija”. Sasvim zasluženo, jer je park udomio 80 kompanija, sa preko 4500 zaposlenih, a tu je smešten i Google-ov drugi najveći data centar.

MidAmerica industrijski park u svojoj ponudi uvek ima kapacitete spremne za izgradnju novih objekata prilagođenih potrebama stanara, lak pristup izvorima vode, uslugama upravljanja otpadnim vodama, izvorima energije, struju od čak 1900 MWatt. Brojne administrativne i poreske olakšice dolaze kao posebna pogodnost jer se park nalazi na teritoriji plemena Čeroki. To je jedna od brojnih oblasti pod posebnim statusom u okviru pravnog sistema SAD unutar koje je moguće ostvariti drugačije, povoljnije uslove za poslovanje.

Industrijski parkovi u brojkama

Kada se industrijski parkovi posmatraju iz ugla brojki, tu se među prvima izdvaja Indija sa 4347 parkova i 102209,27Ha raspoloživog zemljišta. Posmatrani pojedinačno prema površini, najveći svetski parkovi su:

• – Jubail Industrial City, Saudijska Arabija – 920 km² – površina veća od Njujorka
• – 2. Alberta’s Industrial Heartland, Kanada – 582 km²
• – 3. Tahoe-Reno Industrial Center – Sjedinjene Američke Države – 432 km²
• – 4. Yanbu Industrial City, Saudijska Arabija, 185 km²
• – 5. KAEC Industrial Valley, Saudijska Arabija, 181 km²

Zanimljive su i brojke koje se tiču radnih mesta unutar industrijskih parkova. Prema dostupnim podacima u periodu od 2013. do 2019. godine, u Rusiji je utrostručen broj zaposlenih, sa početnih 56.770 stigli su do 163.650 aktivnih radnih mesta.

Poznati su i podaci o broju zaposlenih u Quonset parku koji je vodeća snaga razvoja na Roud Ajlendu u Americi. Nekada pomorska baza, ovaj industrijski park danas udomljava preko 200 kompanija i obezbeđuje 12.200 radnih mesta. Park je lider u kreiranju novih poslova, a trenutno čini 17% proizvodnih radnih mesta u državi. Lideri su i u podsticanju ekonomskog razvoja jer privlače 2 milijarde privatnih investicija.

Tačne brojke o industrijskim parkovima i njihovom uticaju na ekonomski razvoj Srbije još uvek nisu dostupne. Međutim, poznato je da se interesovanje investitora značajno povećava za ovaj tip objekata u regionu Jugoistočne Evrope i to je bio jedini sektor nekretnina koji je do kraja 2020. godine zabeležio porast investicija za čak 385% u vrednosti od 75 miliona evra.

Industrijski park – koncept budućnosti

O značaju industrijskih parkova govori činjenica da je njihov koncept poslužio kao uzor za stvaranje novih platformi, kao što su agro-industrijski parkovi, tehnološki odnosno naučni parkovi, inovacioni distrikti i eko-industrijski parkovi. To svedoči o mogućnostima prilagođavanja ovog koncepta različitim uslovima, kao što je sve složenija svetska ekonomija i potreba za novim proizvodnim procesima i strukturama. Industrijski parkovi sa lakoćom odgovaraju na nove zahteve tržišta, unapređuju se i postaju integralni deo industrijskog razvoja i nadalje.